اسپلیتر رو خیلی ها تون شنیدید ، خیلی هاتون دیدید و خیلی هاتون هم دیدید هم شنیدید و هم دارید . از چند سال پیش که یه دفعه سیستم مخابراتی ایران متحول شد و تصمیم بر این شد که همه اینترنت داشته باشن ، انواع و اقسام اصطلاحات کامپیوتری و اینترنتی بین مردم جا افتاد ، مثل پینگ ، ADSL، دانلود ، پهنای باند ، همین اسپلیتر و … حالا قصد دارم واسه اون دسته از افرادی که به هر دلیلی نمی دونن که اسپلیتر چیه و چجوری باید استفاده کنن ، یه سری چیزها رو بگم . ضمن اینکه خیلی نمی دونن که صدای هوم تلفن منزلشون به دلیل عدم وجود اسپلیتر هست . پس با من همراه باشید .
اسپلیتر چیست ؟
کلمه Split به معنی دونیم کردن هست که معمولا هم تقسیم به اعداد زوج رو با split بیان میکنن . Splitter هم همونطور که از اسمش معلومه وظیفه تقسیم کردن یا جدا کردن رو داره . اما جدا کردن چی ؟ جدا کردن سیگنال خط تلفن اصلی به یک سیگنال تلفن و یک سیگنال ADSL . اسپلیتر یک دستگاه کوچک معمولا سفید رنگیه که کلا ۳ تا پورت داره . ۱ پورت ورودی و دو تا پورت خروجی . هدف از آفرینش اسپلیتر این بوده که مردم بدون دغدغه به اینترنت وصل شن و البته بدون دغدغه با تلفن صحبت کنن . همونطور که می دونید و شاید هم ندونید ، سرویس ADSL روی همون خط تلفنی که باهاش مکالمه تلفنی دارید سوار میشه و برای ADSL یه خط مجزا در نظر نمی گیرن ، از اونجایی که سیگنال ADSL ( دیجیتال ) و سیگنال تلفن ( آنالوگ ) هیچ ربطی به هم ندارن تو کار همدیگه دخالت می کنن و به اصطلاح کانفیلیکت یا تداخل بوجود میاد . یه دفعه وسط کار با اینترنت اگه تلفن زنگ بخوره ، اینترنت قطع میشه و یا موقعی که به اینترنت وصل هستین ، حین مکالمه صدای هوم و یا نویز میشنوید . به همین دلیل اسپلیتر در مواقعی استفاده میشه که اولا این اتفاقات واستون بیفته ، ثانیا خط تلفن و سرویس ADSL تون هر دو روی یک خط باشه . در مواقعی که شما یک خط تلفن رو مخصوص سرویس ADSL می گیرید و قصد مکالمه تلفنی ندارید ، مشکلی پیش نمیاد . اسپلیتر جز وسایل الکترونیکی Passive یا غیر فعال به شمار میره ، یعنی برای کار احتیاج به برق نداره .
طرز کار اسپلیتر دقیقا چیست ؟
فعلا نمی خوام خیلی تخصصی بگم چون بعدها قراره به طور مفصل در مورد مسائل الکترونیکی مثل فرکانس ، کلاک پالس ، فیلترها و … توضیح بدم . در این حد بدونید که فرکانس سیگنال تلفن با فرکانس سیگنال DSL فرق داره . تلفن سیگنال صوتی هست و همونطور که می دونید محدوده فرکانس صوت انسان بین ۲۰ هرتز تا ۲۰ کیلو هرتز هست که فرکانس خیلی بالایی نیست این سیگنال به عنوان یک سیگنال آنالوگ شناخته میشه . سیگنال آنالوگ یعنی سیگنالی که به زمان وابسته هست و با گذر زمان مقدار اون هم تغییر میکنه . این سیگنال صوتی به صورت یک شکل موج سینوسی هست . اما سیگنالی که به مودم ADSL میره ، حاوی صوت نیست ، دیتا یا داده هست که به عنوان سیگنال دیجیتال شناخته میشه و فرکانس بالایی داره ( یعنی در هر ثانیه دفعات بسیار بسیار زیادی تغییر وضعیت میده ) . پس خط تلفنی که سرویس ADSL روش سوار هست ، شامل دو سیگنال هست یکی دیجیتال یا داده و یکی هم سیگنال آنالوگ صوتی . مثلا الان خط تلفن هایی که ADSL ندارن فقط سیگنال صوتی دارن . حالا کاری که اسپلیتر انجام میده تفکیک سیگنال دیجیتال یا ADSL از سیگنال صوتی هست . برای جداسازی سیگنال ها در الکترونیک از فیلتر ها استفاده میکنن . فیلتر ها همونطور که از اسمشون پیداست ، محدوده ای از فرکانس ها رو فیلتر می کنن مثلا فیلتری داریم به نام فیلتر بالاگذر ، یعنی فرکانس های بالا رو عبور میده و فرکانس های پایین رو مسدود می کنه . فیلتر پایین گذر هم فرکانس های پایین رو عبور میده و اجازه عبور فرکانس های بالا رو نمیده . حالا سیگنال تلفن ( صوت ) فرکانس پایین و سیگنال ADSL سیگنال فرکانس بالا هست . کاری که اسپلیتر انجام میده اینه که اجازه عبور فرکانس های بالا ( ADSL ) رو به تلفن نمیده . همین . با این کار ، هیچ تداخلی بین سیگنال ها پیش نمیاد و هر کی کار خودشو می کنه . در شکل زیر کاملا مشخصه که اسپلیتر چه بلایی سر سیگنال ها میاره .
تشریح مدار داخلی اسپلیتر
اگر اسپلیتر رو باز کنید ۳ تا پورت می بینید و یک مدار الکترونیکی که خازن ، مقاومت و سلف ( سیم پیچ ) روی اون لحیم شده . در بعضی مواقع هم ، مقاومتی در کار نیست و یک عدد خازن یا یک عدد سیم پیچ می بینید . حالا این سیم پیچ در برخی اسپلیتر ها قوی تر و بهتره ( چوک ) و در برخی اسپلیتر های به درد نخور یه سیم پیچ ساده خواهید دید . تفاوت اسپلیتر های خوب و اسپلیتر های در پیت هم به المان های الکترونیکی داخل شون بر میگرده .
نوع آرایش این خازن و سلف ، تشکیل یک فیلتر پایین گذر رو میده . همونطور که بالاتر گفتم سیگنال ADSL فرکانس بالایی داره و کار اسپلیتر اینه که فرکانس بالای ADSL رو حذف کنه و فرکانس پایین مکالمه رو عبور بده . این کار با فیلتر پایین گذر امکان پذیره . داخل اسپلیتری که زیر مشاهده می کنید هم یک فیلتر پایین گذر می بینید که با سلف و خازن درست شده .
سیگنال ورودی به طور مستقیم و بدون دست کاری به پورت ADSL میره اما سیگنال ورودی با عبور از فیلتر پایین گذر به پورت تلفن میره . کل داستان همینه .
فیلتر پایین گذر
اگر یه خازن به صورت موازی با ورودی سیگنال متناوب قرار بگیره ، اجازه عبور فرکانس بالا رو نمیده و همینطور اگه یه سلف به صورت سری با ورودی بسته شه مثل همون خازن عمل می کنه . پس ما اگه یه سلف رو به صورت سری و در ادامه یه خازن رو به صورت موازی ببندیم ، تشکیل یک فیلتر پایین گذر ۲ مرحله ای دادیم . مثل شکل زیر :
مدار الکترونیکی اسپلیتری که بالاتر دیدید در واقع همین شکل بالا هست . این اسپلیتر ها ضعیف تر از اسپلیترهای ۲ سلف و یک خازنی هستن . در اسپلیتر های قوی تر ، ۲ عدد سلف رو سری می بندن و یک خازن رو موازی یا دو عدد خازن رو موازی و یک عدد سلف رو سری . اینجوری ، باز عمل فیلتر سیگنال یک مرحله دیگه انجام میشه و امکان عبور سیگنال فرکانس بالا به صفر نزدیک میشه . مثل شکل زیر :
در مدار بالا ، چوک یا همون سیم پیچ ، ۲ عدد سلف هست که به صورت سری و خازن هم به صورت موازی قرار گرفته .
دیاگرام مدار بالا رو می تونید ببینید ( اونی که دو تا سلف داره ) :
چگونه اسپلیتر را به مودم و تلفن وصل کنیم ؟
اصلا پیچیده نیست . کلا ۳ تا سیم باید به اسپلیتر وصل کنید ، اگه به اسپلیتر با دقت نگاه کنید می بینید که کنار هر کدوم از پورت ها یک نوشته وجود داره ، کنار پورت ورودی ( تک پورت تنها ) نوشته Line ، کنار پورت خروجی که قراره به مودم وصل بشه نوشته DSL و یا Modem و کنار پورت خروجی که قراره به تلفن وصل بشه نوشته Phone . سیم تلفنی که از ساختمون میاد رو به Line بزنید . شکل زیر گویای همه چیز هست .
قبل از اتمام حرفام بگم که قیمت اسپلیتر بین ۴ تا ۱۰ هزار تومنه و من مارک Dlink و TPlink رو پیشنهاد می کنم . از خرید اسپلیتر های ارزون خودداری کنید .
منبع:elmefarda
