آشنایی با فرمت های رایج فایل ها

در این راهنما تفاوت فرمت‌های رایج تصویر، سند و صدا بررسی شده و ببینیم png یا jpeg ، فرمت docs یا pdf و همچنین mp3 یا flac هرکدام برای چه موقعیتی مناسب‌تر هستند.

هنگامی که یک فایل را در سیستم خود ذخیره می‌کنید آیا به چند حرف آخر اسم آن که معرفی کننده فرمت هر فایل است توجه می‌کنید؟ آیا فقط یک فرمت برای ذخیره هر نوع فایل وجود دارد؟ خیر! پس باید در هنگام استفاده از آن‌ها کمی گیج شده باشید و از خود بپرسید که کدام فرمت برای شما مناسب‌تر است؟

در ادامه دو نوع فرمت رایج را برای تصاویر، اسناد و فایل‌های صوتی مقایسه شده است و برتری‌های هریک نسبت به دیگری و موقعیت و کاربری مناسب آن‌ها بیان شده است.

فرمت فایل‌های خود را بشناسید

امروز اکثر فایل‌ها خارج از سه دسته‌بندی اصلی صدا، تصویر و متن نیستند و این قاعده حتی در وب نیز خودنمایی می‌کند. اگر شما یک تولیدکننده محتوا هستید و یا برای فایل‌های خود حساسیت زیادی قائل هستید، بهتر بدانید که هر فرمت در کجا استفاده می‌شود و کدام فرمت برای کاربری شما مناسب‌تر است.

تصاویر: JPG یا PNG

بیشتر افراد از هر دو این فرمت‌ها استفاده می‌کنند و در استفاده از آن‌ها تفاوتی قائل نم‌یشوند. ممکن است ما به حجم فایل‌های خود اهمیت ندهیم ولی یک مدیرسیستم خبره خوب می‌داند که حجم کم عکس چه تأثیری بر بار وارده بر سرور و همچنین پردازش‌های آن خواهد گذاشت و سرعت بارگذاری یک صفحه را به صورت چشمگیری افزایش خواهد داد.

از مشهودترین اختلافات بین JPG و PNG سایز فایل است، اما برای اینکه تفاوت‌های بیشتری را درک کنیم باید در تصویر عمیق‌تر شویم.

در بالا تصویری از جنگل را می‌بینیم که با فرمت JPG ذخیره شده و این عکس کیفیت مطلوبی داشته و در آن از رنگ‌های زیادی استفاده شده است. فرمت JPG همیشه یک فرمت محبوب برای ذخیره عکس‌ها توسط عکاسان و انتشار آن‌ها به صورت آنلاین بوده است. این انتخاب به دلیل آن است که کار فشرده‌شدن عکس‌ها در این فرمت بسیار دقیق انجام گرفته و در عین حال از جزئیات تصویر کاسته نمی‌شود، بنابراین تصاویری زیبا مانند تصویر بالا با کم شدن مقدار بسیار کمی از کیفیت آن‌ها هنوز هم شفاف و درخشان بوده و جزئیات را کاملاً نمایش می‌دهند.

با این حال به خاطر الگوریتم فشرده‌سایز مخصوص JPG این فرمت در نمایش کنتراست لبه‌های اجسام کمی مشکل دارد، این مشکل بیشتر در متون، نشانه‌ها و مواردی شبیه به آن مشاهده می‌شود. اگر یک عکس با کیفیت بسیار بالا را زوم کنید نیز می‌بینید که لبه‌ها دارای خطوط تیره مستقیمی هستند که همانند سایه خودنمایی می‌کند.

پس از اینکه فایل را چندین بار ذخیره کردید می‌بینید که مشکل کنتراست در لبه‌ها بیشتر شده و حتی بدون زوم کردن هم قابل مشاهده است.

این مورد در عکس بالا نیز قابل مشاهده است، همچنین می‌توانید اعوجاج بسیار زیادی را در قسمت‌هایی که دارای کنتراست بالاتر هستند حس کنید.

تفاوت‌های PNG

حال نگاهی به فرمت PNG می‌اندازیم و تفاوت‌های آن را با JPG مقایسه کنیم. در زیر یک عکس از پارک باکیفیت و فرمت PNG وجود دارد که کنتراست بالایی داشته و در آن از رنگ‌های مشکی و سفید استفاده شده است. چنین عکس تحت ضریبی بعد از تغییر به فرمت jpeg فشرده می‌شود که این فشرده‌گی در حالت عادی اثری بر عکس نمی‌گذارد ولی اگر در عکس زوم کنید متوجه کاهش کیفیت خواهید شد. با زوم کردن در عکس PNG میتوانید ببینید که هیچ سایه‌ای در لبه‌های اجسام مشاهده نمی‌شود و در قسمت‌های دارای کنتراست بیشتر موج اضافی وجود ندارد.

فرمت PNG برای شبکه بهینه شده‌است و در حقیقت برای جایگزینی با فرمت Gif ساخته شده است. الگوریتم ذخیر‌ه‌سازی PNG بدون از بین بردن جزئیات عمل می‌کند و زمانی که شما عکس را چندین بار ذخیره کنید از کیفیت آن نسبت به عکس اصلی کاسته نمی‌شود.

از دیگر مزایای بسیار مهم تصاویر PNG قابلیت transparency یا شفافیت در یک تصویر است که این قابلیت به شما اجازه می‌دهد یک تصویر یا لوگو را با زمینه بدون رنگ و شفاف در اندازه دلخواه ذخیره کنید بدون اینکه دور آیکون شما خطی تیره و زشت کشیده شود. در زیر یک تصویر را در قالب JPG و PNG مقایسه می‌کنیم که تصویر JPG دارای پشت زمینه‌ای سفید است.

حال می‌توانید تصمیم بگیرید که هر فرمت را در کجا استفاده کنید. اگر میخواهید تصاویر با کیفیتی داشته باشید آن‌ها را فقط یکبار و در فرمت JPG ذخیره کنید و از ذخیره کردن چندباره عکس جلوگیری کنید تا تصویر شما کیفیت اصلی خود را از دست ندهد. از طرفی دیگر اگر آیکون مخصوصی ساخته‌اید و یا تصویری با رنگ‌های دارای تضاد زیاد دارید، همانند تصاویر دارای متن، پس بهتر است که از فرمت PNG استفاده کنید و به خاطر داشته باشید که حجم فایل‌های PNG معمولاً از JPG بیشتر است.

اسناد: DOCX یا PDF

بیشتر شما تا به حال در هنگام فرستادن رزومه خود یک فایل متنی را چه از طریق ایمیل و یا از طریق یک وبسایت در وب ارسال کرده‌اید. از پر استفاده‌ترین فرمت‌های موجود برای اسناد، PDF و فرمت مایکروسافت آفیس وُرد یعنی DOCX است.

زمانی که یک فایل DOCX را می‌خواهید از صفحه وب باز کنید اتفاق زیر خواهد افتاد.

درست است! فایل‌های ورد به عنوان یک فایل قابل مشاهده در داخل مرورگر مورد استفاده قرار نمی‌گیرند و شما باید آن‌ها را با استفاده از نرم‌افزارهای office باز کنید. اگر شما صاحب سایتی هستید و نمی‌دانید که مراجعه کنندگان از ورد استفاده می‌کنند یا نه، بهتر است که فایل خود را با پسوند pdf عرضه کنید تا قابل مشاهده در داخل مرورگر باشد.

ممکن است با خود فکر کنید که برنامه‌هایی مانند adobe reader نیز برای خواندن pdf اضافی هستند. کاملاً درست است چرا که در نسخه‌های جدید گوگل کروم و مرورگر مایکروسافت می‌توانید به راحتی فایل‌های pdf را باز کرده و در داخل مرورگراسناد دارای این فرمت را مطالعه کنید.

آیا pdf همیشه بهترین انتخاب است؟

ممکن است از مطالب بالا اینگونه نتیجه‌گیری کنیم که فایل‌های pdf همیشه بهترین راه انتشار اسناد و نوشته‌ها هستند، شما می‌توانید آن‌ها را در صفحات وب جاسازی کنید و کتاب‌های کوچک را با آن‌ها منتشر کنید بدون آنکه نیاز باشد برنامه‌ای اضافه‌تر از مرورگر خود نصب کنید. آیا فرمت pdf معایب خاصی هم دارد؟

بدترین مشکل فایل‌های pdf این است که ویرایش کردن آن‌ها سخت و گاهی اوقات با مشکل روبه‌رو خواهد شد. یک ویرایش ساده نیازمند نرم‌افزارهای گران و پیشرفته است. در اینجا فرمت مایکروسافت ورد برتری خود را اثبات می‌کند چرا که بیشتر کاربران این نرم‌افزار را داشته و می‌توانند به وسیله آن فایل‌های با فرمت DOCX را ویرایش نمایند.

اگر مطمئن هستید تمام کاربران شما نرم‌افزار ورد را دارند و نیاز به ویرایش فایل شما دارند آن را با فرمت DOCX منتشر کنید و اگر می‌خواهید فایل شما قابل خواندن توسط تمامی افراد بوده و نیازی به ویرایش آن نمی‌بینید فایل خود را با پسوند PDF منتشر کنید.

صوت: MP3 یا FLAC

شاید در فکر این باشید که زمانی که در حال نواختن گیتار هستید صدای آن را ضبط کنید و شاید هم می‌خواهید یک موسیقی را خریداری کنید و بین پسوند FLAC و نسخه فشرده شده‌ی mp3 دارید. کدام را باید انتخاب کنیم؟ و چرا؟

موضوع انتخاب این فرمت‌ها در بیشتر انجمن‌های اینترنتی بسیار داغ است و بیشتر طرفداران موزیک بر این عقیده‌اند که فایل‌های mp3 دارای کیفیتی مطلوب هستند به نحوی که تشخیص آن از نسخه اصلی موزیک ممکن نیست. دیگر کاربران که عمدتا در زمینه ضبط موسیقی فعالیت دارند تفاوت کیفیت را به راحتی تشخیص می‌دهند.

برای اینکه نگاه دقیق‌تری داشته باشیم یک موسیقی کلاسیک را با فرمت FLAC دانلود و آن را در audacity پخش کرده‌. کاملاً آشکار است که موسیقی واضح و با موج‌های زیبا است.

تست اول فایل ضبط شده اصلی را به وسیله تنظیمات پیش‌فرض audacity تبدیل به mp3 می‌کند. سپس هر دو فایل را در کنار هم باز کرده و به بررسی دقیق تغییرات آن‌ها می‌پرداخت.

می‌توانید تغییرات نامحسوسی را در هنگام مقایسه این دو فایل مشاهده کنید با این حال تغییرات آن‌قدر زیاد نیستند که در نگاه اول خودنمایی چندانی بکنند. اما در نگاه دقیق میتوانید ببینید که گراف مربوط به mp3 (گراف‌های سوم و چهار) مانند گراف‌های flac تیره نیستند و این تغییر در قسمت اول کاملاً مشهود است و همچنین قسمت ابتدایی فایل که با فلش اول مشخص شده است در فایل flac بیشتر خودنمایی می‌کند.

اما در هنگام گوش دادن به فایل تفاوتی را احساس نخواهیم کرد ولی افراد فعال در زمینه موسیقی ممکن است تفاوت‌هایی بین این دو احساس کنند.

تغییر bitrare در Mp3

در تنظمیات audacity هنگام خروجی گرفتن میتوان تنظیم کرد که mp3 با bitrate برابر با ۱۲۸ تولید شود که برای کم حجم شدن یک فایل صوتی بسیار مؤثر است اما بیت‌ریت ۱۲۸ بهترین کیفیت ممکن را ارائه نخواهد کرد. گراف‌های مقایسه شده در عکس قبلی مربوط به کیفیت ۱۲۸ فایل صوتی بودند.

در مرحله‌ی بعدی بیت‌ریت به بیشترین میزان ممکن یعنی ۳۲۰ کیلوبیت در ثانیه تغییر داده و از آن دوباره خروجی گرفته است. این بار تغییرات بین flac و mp3 غیرقابل تشخیص است با این حال یک فایل ۳۲۰ بسیار حجیم‌تر از همان صدا با کیفیت ۱۲۸ است، در این مورد ۲ مگابایت در مقابل ۵ مگابایت، اما هنوز هم بسیار کمتر از فایل flac اصلی با حجم ۲۴ مگابایت است. دوباره نگاهی به گراف‌های آن‌ها خواهیم انداخت، دو مورد بالا flac و دو مورد پایین mp3 هستند.

حال که تفاوت‌های آن‌ها مشخص شد، کدام فرمت را برای فایل‌های صوتی خود انتخاب می‌کنید؟ اگر موسیقی ضبط میکنید و می‌خواهید دقیقاً صدای پخش شده را حفظ کنید هنوز هم flac بهترین گزینه است و به شما اطمینان می‌دهد که کوچکترین صداها را نیز در خود حفظ خواهد کرد. اما اگر با مشکل نگهداری فایل‌های حجیم دست و پنجه نرم می‌کنید، بهتر است از فرمت mp3 استفاده کنید. اگر یک سازنده پادکست هستید و نمی‌خواهید دانلود پادکست شما برای شنوندگان تا ابد طول بکشد بهتر است آن را با فرمت mp3 و در دو کیفیت ۱۲۸ و ۳۲۰ منتشر کنید.

کدام فرمت را دوست دارید؟

یشتر مواقع کیفیت در برابر حجم فایل قرار می‌گیرد که انتخاب را بر اساس شرایط موجود بسیار راحت‌تر می‌کند. بنابراین نمی‌توان گفت که یک فرمت نسبت به دیگری برتری دارد و هر دو آن‌ها بسته به موقعیت شما ممکن است کارآیی بهتری داشته باشند و این شما هستید که در نهایت باید فرمت مورد نیاز خود را انتخاب کنید.

هنگامی که بهترین کیفیت را میخواهید png و flac به سراغ شما خواهند آمد و اگر می‌خواهید فایل شما قابل پخش توسط اکثر افراد باشد ,mp3 و pdf انتخاب بهتری است. آیا شما نیز فرمت‌هایی را می‌شناسید که آن‌ها را به هریک از نمونه‌های بالا ترجیح دهید؟